Bugün, 5 Temmuz 2021'de evrimsel genetikçi Richard Lewontin 92 yaşında hayata gözlerini kapadı. Ardından biyoloji bilimi için büyük bir miras bırakan Lewontin, sadece bilimle değil, tarihle, felsefeyle, toplumsal hareket ile de ilgilenen örnek bir aydındı.
Amerika'da işçi sınıfının güçlü olduğu yıllarda doğan ve büyüyen Lewontin sol hareketin içinde yer alır. Anti komünizmin şiddeti artınca bilimi sığınacağı liman olarak görür ve popülasyon genetiği, matematiksel genetik alanına yönelir. Alanda birçok öncü çalışma yürütür. Ancak düşünce dünyasını etkileyen marksizmin, bilimsel yöntemini de her zaman derinleştirdiğini söylüyor. Bu nedenle modern sentezin klasik okulundan gelse de buradaki tek yönlü genlere bağımlılığı, her biyolojik özellikte adaptasyoncu açıklama çabasına giren bakışı, canlı organizmayı ve çevreyi edilgenleştiren teoriyi şiddetli biçimde eleştirmekten geri durmuyor.
Bilimsel alanda ürettikleri kadar alanda gördüğü boşluklar ve sorduğu sorularla evrim biliminin geliştiren Lewontin, aynı zamanda örneğin insanlar arası genlere dayalı eşitsizlik iddialarının çürütülmesine ön ayak olan aydınlardandır. Bilimin toplumsal düşünceye etkisini bilen Lewontin düşüncelerini popüler bir dille topluma ulaştırmaya her zaman özen gösterir.
Türkçe'ye de kazandırılan kitaplarını burada anarak ve insanı, evrimi anlamak isteyenler için başucu kitapları olduğunu hatırlatarak bitirelim:
Üçlü Sarmal – Gen, Organizma, Çevre.
Bir İdeoloji Olarak Bilim.
Genlerimizden İbaret Değiliz.
